Rika Schut is onderwijskundige. Zij heeft o.a. op de Hogeschool van Amsterdam gewerkt en is nu met pensioen. Samen met Hans Buijze was zij eind 2019 voor enkele weken in de Ashram om de leerkrachten daar te ondersteunen bij hun didactische vaardigheden.
Een sprong in het diepe…
Inmiddels is het bijna twee jaar geleden dat Reineke Hesselt (een van de oprichters van de SVA) mij iets vertelde over de Ashram in Kanyakumari. Na haar verhaal en wat speuren op het internet was ik onder de indruk. Toen Rob, mijn man, en ik in januari 2019 door India reisden, besloten we deze ashram een bezoek te brengen. We waren welkom en mochten vijf dagen blijven. De warmte, de hartelijkheid in deze gemeenschap, zoiets had ik niet eerder meegemaakt. Ik voelde me bevoorrecht Het was Pungal, de school was dicht en iedereen vierde feest. Van het onderwijs kon ik toen niets meemaken.
In de loop van het jaar rijpte het idee om nog eens terug te gaan en te kijken of er – samen met Hans Buijze – gewerkt kan worden aan didactische vernieuwing in de school. Destijds had ik het niet kunnen bedenken: ik vertrok op 14 november 2019 van Schiphol, op 16 november arriveerde ik in de Ashram. Het voelde meteen vertrouwd. De lieve, wijze Vasantha en Subammah, de koks Indra en Patrani die meteen een overheerlijke maaltijd op tafel toverden en natuurlijk de gastvrije Ramya en Vignesh, die me met de auto ophaalden uit Trivandrum.
Ondanks de vertrouwdheid voelt deze reis toch als een sprong in het diepe. Drie weken een school bezoeken met een vaag plan, hoe zal dat gaan? Hoe zullen de docenten reageren? Laten ze ons toe in de les? Zijn ze ontvankelijk voor feedback? Willen ze veranderen? Hoe bouwen we een band op? Gaan ze ons vertrouwen? Allemaal vragen die me op maandagochtend nog bezig hielden toen ik voor het eerst het ‘schoolplein’ op liep.
De eerste dagen waren nog wat ongemakkelijk. ‘Is het OK als ik bij jou in de les kom?’ is meestal de vraag, een aarzelend ‘yes’ volgt daarop. We zien ondoorgrondelijke lessen, onnodige lessen, saaie lessen maar ook originele en levendige lessen; we zien hard werkende docenten en bovenal zien we inactieve leerlingen. Aan het eind van de eerste dag zitten Hans en ik bij elkaar om onze ervaringen uit te wisselen. Meteen voel ik: we zitten op hetzelfde spoor.
De tweede dag verloopt al iets soepeler. We besluiten de docenten na iedere les meteen onze feedback op papier te geven en zo mogelijk ook meteen een nagesprek te hebben. Dat werkt. Een paar docenten worden nieuwsgieriger, nodigen me -ons – zelfs uit in hun les. In de tweede week heb ik iedere dag een paar afspraken die deels op hun initiatief, deels op het mijne, tot stand komen. Standaard aan het eind van de les: een brief met opmerkingen en suggesties en een gesprek. Het is mooi om te zien dat de suggesties serieus genomen worden. Niet meer dan 20 minuten uitleg, de leerlingen betrekken bij het leerproces, denktijd inlassen, leerlingen laten samenwerken, bij een nieuw onderwerp: eerst voorkennis activeren, dan pas introduceren. En ga zo maar door. Ik kreeg flashbacks uit de negentiger jaren van de vorige eeuw. In die tijd deed ik min of meer hetzelfde in Nederland. Na anderhalve week word ik ‘s ochtends begroet door docenten en leerlingen; ze vragen me binnen, wat kan dat snel gaan! Met enkele docentes heb ik leuke gesprekken in de pauzes of een tussenuur, niet alleen over de lessen maar ook over triviale onderwerpen als kokosolie die ook ik in m’n haar zou moeten smeren, over mijn witte en hun mooie, jonge donkere huid (zo denk ik erover maar zij niet), hun mooie sari’s, over onze thuissituaties en onze kinderen.
Ondertussen krijgt het idee vorm om een workshop te organiseren voor de docenten. Hans heeft dat twee jaar geleden ook gedaan en in de basis is die workshop heel goed nog eens bruikbaar. Er zijn heel veel nieuwe docenten. We kunnen dat helaas niet al in de tweede week doen vanwege de afwezigheid van Ramya, het schoolhoofd. Het wordt de dinsdag van week drie. De workshop verloopt naar ons eigen idee goed, de docenten zijn in twee- en drietallen aan het werk en hebben een lesmodel ingevuld. Ze lijken positief, alhoewel we het moeten doen met knikken en fluisterend uitgesproken ‘thank you’s’.
Onverwacht krijgen we wat tijd voor een verlenging de volgende dag. Er is wat ruimte gecreëerd en we hebben nog een uurtje om verder te werken. Dat uurtje verloopt toch teleurstellend. Niet al onze ideeën en suggesties zijn geland, de docenten hebben moeite op metaniveau te denken. De goede voorbeelden van studentactiviteiten, waarover we willen laten vertellen, komen niet uit de verf. Na afloop komen vijf jonge docentes op ons af en laten ons weten dat ze heus wel begrijpen wat we bedoelen, dat ze ermee verder willen en contact willen houden. ‘Waarom heb je dat tijdens de workshop dan niet gezegd?’ vraagt Hans ze. Ze zijn het niet gewend om hun zegje in de groep te doen; ze durven niet. Hoogst verbaasd waren we, maar zo zit het dus. Stof tot nadenken. Hoe pak je zoiets aan? Onze tijd hier is bijna op. Met deze vijf docenten ga ik proberen contact te houden. We hebben mailadressen en telefoonnummers uitgewisseld. Wie weet.
Twee dagen later, toch nog een lichtpuntje. Zowel aan Hans als aan mij de vraag wat we nu precies bedoelen met ‘student activity’. Wie had dat kunnen denken? Voor ons zit de betekenis in het woord zelf, maar dat is voor de docenten allerminst het geval. Dit is winst. Ze denken erover na en ze praten erover met elkaar.
Naast de school, docenten en studenten speelt ons leven zich af in de ashram en met de kinderen in de cottages. Het is heerlijk om aan het eind van de middag even naar de cottage van de meiden te gaan. ‘Auntie, come visit us’ hoor ik regelmatig. We zitten bij elkaar, we kletsen wat, ze laten me van alles zien en ze willen op de foto. De laatste avond voor vertrek krijgen we een fantastisch cadeau: optredens – dans, zang, karate, yoga – van alle kinderen in de cottages, allemaal feestelijk gekleed, balsem voor de ogen en oren. Er wordt gezongen en gedanst dat het een lieve lust is. Dan nog een heerlijke maaltijd in de jongenscottage. De terugreis komt nu echt in zicht, de koffer is gepakt. Drie weken om nooit te vergeten!
Rika Schut
Published by